Tijdens de zwangerschap verandert het lichaam ingrijpend, maar toch wordt er nog te weinig over gesproken. We idealiseren vaak het beeld van de ronde buik, zonder toekomstige moeders voor te bereiden op de ingrijpende veranderingen die hun lichaam zal ondergaan. Een beter begrip van deze veranderingen kan echter echt helpen om ze rustiger te beleven.

Fysiologische aanpassingen

In werkelijkheid komt het hele lichaam al vanaf de eerste weken in beweging: het cardiovasculaire systeem past zich aan, het bloedvolume neemt met ongeveer 1,5 liter toe, wat een lichte bloedarmoede kan veroorzaken en het hart zwaarder belast. De ademhaling wordt dieper om aan de toegenomen zuurstofbehoefte te voldoen, wat kan leiden tot een gevoel van kortademigheid, zelfs na een kleine inspanning. Ook het veneuze systeem verandert: de wanden van de aderen verslappen onder invloed van hormonen, waardoor de bloedcirculatie vertraagt. Dit verklaart het gevoel van zware benen, oedeem en in sommige gevallen zelfs het ontstaan van spataderen of een bekkencongestiesyndroom.

Houding, pijn en mobiliteit

Tegelijkertijd groeit de baarmoeder, waardoor het zwaartepunt geleidelijk naar voren verschuift. Het lichaam doet er alles aan om zich aan deze nieuwe houding aan te passen, maar dit leidt vaak tot een overmatige kromming van de rug, pijn in de onderrug en een verhoogde belasting van de stabiliserende spieren van het bekken en de wervelkolom.

Ook maken zwangerschapshormonen, met name relaxine, de ligamenten soepeler, wat een zekere gewrichtslaxiteit bevordert. Dit kan leiden tot een gevoel van instabiliteit of zelfs verstuikingen, vooral in de enkels. De spieren zijn rekbaarder, maar soms iets minder gespierd, wat het risico op spier- of gewrichtspijn vergroot.

« Daarom wordt het ten zeerste aanbevolen om licht te blijven sporten om de spiertonus te behouden en spanningen te verlichten. »

Veel vrouwen hebben ook last van ligamentpijn, vaak in de onderbuik of in de lies: dit zijn de ligamenten die zich uitrekken om het veranderende lichaam te volgen, maar die soms niet de tijd hebben om het tempo bij te houden. In deze gevallen kan stretchen echt goed doen. Het perineum, dat zo belangrijke spiercomplex, wordt ook zwaar belast en het is niet ongewoon om ongemak, spanning of zelfs pijn te voelen. Je bewust worden van je perineum, leren het te ontspannen en zachtjes te bewegen, is al een voorbereiding op de bevalling, maar ook op de postpartumperiode.

Gewichtstoename en verandering van het bekken

Gewichtstoename is een andere grote bron van vragen tijdens de zwangerschap. Toch is het een natuurlijk verschijnsel: het wordt verklaard door de toename van het bloedvolume, de ontwikkeling van de baby, de placenta en de aanwezigheid van vruchtwater. Gemiddeld gaat het om een gewichtstoename van 8 tot 16 kilo bij een enkele zwangerschap en 19 tot 24 kilo bij een tweelingzwangerschap. Deze gewichtstoename kan aan het einde van de zwangerschap versnellen, wat volkomen normaal is.

Soms wordt een test op zwangerschapsdiabetes voorgesteld om na te gaan of de toekomstige moeder al dan niet insulineafhankelijk wordt. In geval van diabetes of een grote baby kan een keizersnede worden overwogen, maar dit hangt altijd af van de context en wordt besproken met het medisch team. Deze gewichtstoename kan ook het perineum verzwakken en een diastasis recti (uit elkaar gaan staan van de rechte buikspieren) bevorderen, vandaar het belang om te blijven bewegen.

Ook het bekken verandert om zich voor te bereiden op de komst van de baby. Aan het einde van de zwangerschap daalt de baby geleidelijk in het bekken, waarbij hij de drie doorgangen (bovenste, middelste en onderste) passeert. Daarom wordt in de zwangerschapscursussen veel aandacht besteed aan de beweeglijkheid van het bekken, met eenvoudige en effectieve oefeningen. Er kunnen nog andere veranderingen optreden: de voeten kunnen breder worden en sommige vrouwen krijgen zelfs een schoenmaat groter. Door de hormonen kan de beharing toenemen en kunnen zwangerschapsmaskers verschijnen.

De postpartumperiode: een nieuw hoofdstuk

Na de bevalling gaan de veranderingen door: de borsten, die tijdens de zwangerschap al groter zijn geworden, beginnen melk te produceren. De buik lijkt leeg, soms slap, de huid kan uitgerekt lijken en er kunnen striae ontstaan. Veel jonge moeders hebben het over dit vreemde moment waarop je je lichaam niet meer echt herkent. Het is dan essentieel om de tijd te nemen om weer contact te maken met je lichaam en je in deze fase te laten begeleiden. Het herstel kan enkele maanden of zelfs jaren duren. Vergelijk je lichaam van vandaag nooit met dat van vroeger. Het doel is om jezelf weer op te bouwen, niet om terug te gaan naar hoe het was.

De gevolgen van de bevalling verschillen van vrouw tot vrouw. Na een vaginale bevalling kan het herstel sneller gaan dan na een keizersnede. Lochia, het vaginale bloedverlies, kan tot zes weken duren. Bekkenpijn, vooral in geval van scheuring of episiotomie, vereist geduld en rust.

Wanneer je weer kunt gaan sporten, hangt af van het soort bevalling en je algehele herstel, maar bepaalde methoden, zoals De Gasquet, kunnen snel weer worden opgepakt.

Ook seksualiteit kan veranderen. Wanneer u weer intiem kunt zijn, hangt af van uw bevallingservaring, uw comfort en ieders verlangen. Aanbevelingen spreken vaak van een periode van zes weken, maar er is geen regel. Wat telt, is respect voor het lichaam en uw gevoelens.

Wat gewichtsverlies betreft, dat gebeurt geleidelijk: het hangt af van de gewichtstoename tijdens de zwangerschap, maar ook van slaap, voeding en borstvoeding. Het is volkomen normaal om na de bevalling wat gewicht te verliezen, maar houd in gedachten dat het negen maanden heeft geduurd om nieuw leven te creëren… en dat het legitiem is om evenveel tijd te nemen om een nieuw evenwicht te vinden.  Bekkenbodem- en buikspieroefeningen zijn een essentiële stap die je zeker niet mag verwaarlozen. En bovenal is het belangrijk om te onthouden dat elk lichaam anders is en dat elke ervaring uniek is. Het heeft geen zin om stappen over te slaan of jezelf met anderen te vergelijken. Het belangrijkste is om naar jezelf te luisteren, jezelf te respecteren en zo mild mogelijk voor jezelf te zijn.